ناواقع گرایی سینمای ایران

درباره‌ی انعکاس واقعیت زندگی در سینمای ایرانی

محسن باقری؛

 دانشجوی فلسفه ی دانشگاه شاهد

   چیست که باعث می‌شود این ادعا که سینما و تلویزیون ما، غیرِواقع‌نمایی دارند به گوش ما منطقی بیاید و به آن فکر کنیم؟ آیا سینمای ایران و آن‌چه که بر پرده می‌آید با آن‌چه مردم زندگی می‌کنند نسبتی ندارد؟ در این صورت این قصه‌ها و آدم‌ها از کجا می‌آیند؟ چیزی هست که به شخصیت‌ها و داستان‌های درون فیلم در هر جامعه‌ای امکان ظهور می‌دهد. فیلم‌نامه‌نویس زمانی که به شخصیت‌هایش می‌اندیشد، به‌رغم آن‌که تخیل می‌کند، در دامنه‌ی امکانات همین اجتماع که در آن حاضر است، تخیل می‌کند. او چاره‌ای جز این ندارد؛ چراکه در نهایت ناگزیر است داستانش منطقی به نظر آید. داستان او را آدم‌های فیلم‌نامه‌اش پیش می‌برند که لاجرم آن‌ها نیز باید منطقی باشند. پس فیلم‌نامه‌نویسان و فیلم‌سازان از درون این جامعه راهی به بیرون ندارند. بدین معنا که هرچه می‌کنند، درون مرز‌های امکانات فرهنگی، روانی و انسانی همین جامعه است که در آن می‌زیند.

تظاهر و فریب

درباره ی فیلم رخ دیوانه، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در جشنواره فیلم فجر

فردین آرش؛

کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شاهد

   «رخ دیوانه» فیلمی متظاهر و فریب‌کارانه است که مخاطبش را دست می‌اندازد. فیلم نه تعلیق ندارد، نه دلهره و فقط در لحظاتی باعث می‌شود که تماشاگر جا بخورد. در تعلیق همه اطلاعات به مخاطب داده می‌شود و این چگونگی وقوع اتفاقات است که موضوعیت دارد و مخاطب به دنبال کشف آن است. در واقع چگونگی اصل است نه چیستی. اما ساختار روایی «رخ دیوانه» مبتنی بر حذف اطلاعات از تماشاگر است. برای همین هر وقت اراده می‌کند یک روایت جدید از ماجرا ارائه کرده و به مخاطب رودست می‌زند و او را غافل‌گیر می‌کند. از آن‌جایی هم که مخاطب اطلاعی نسبت به واقعیت ماجرا ندارد، به صد جور دیگر می‌تواند آن را روایت کند و مخاطب را دچار غافل‌گیری چندباره کند.

دگرگونی از وجود آغاز می شود

درمورد سبک زندگی و پندار خطرناک ما

 رضا داوری اردکانی

  از یک جهت سبک و شیوه‌‌‌‌ی زندگی در دوران جهانی شدن مصرف، از جمله مهمترین مسائل در علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی است اما غلبه و شیوه و سبک زندگی مصرفی کنونی صرف یک مسئله‌‌‌‌ی قابل بحث و تحقیق در مراکز علمی ـ فرهنگی نیست؛

   بلکه خطر بزرگی برای آینده‌‌‌‌ی فرهنگ ها و سست شدن بنیاد وجود بشر و سرایت آشوب در همه چیز و همه جا و حتی در شیوه زندگی گسترش پاینده و گسترش‌‌‌‌یافته‌‌‌‌ی کنونی است. از جهت دیگر مسئله و مطلب جزئی و بسیار بی اهمیتی است؛ یعنی وقتی شیوه‌‌‌‌ی زندگی را بدون باطن آن در نظر آورم در حقیقت یک مسئله‌‌‌‌ی خطیر جهانی سهل انگاشته می پندارند که با بعضی دستورالعمل های ساده می توان از گسترش سبک زندگی جهانی جلوگیری کرد. این سبک و شیوه‌‌‌‌ی مصرف جهانی با هیچ ملاک اخلاقی و دینی و عقلی نمی سازد اما اگر بگوییم بسیار خوب ما آن را نمی پذیریم یا اصلاحش می کنیم و بجای آن سبک و شیوه‌‌‌‌ی دیگری وضع می کنیم دچار پندار شده ایم.

قطعه ای از یک پازل

نسبت مناسک دینی با واقعیت های روزمره زندگی

حجت الله صیادی؛

کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه شاهد

   سوال های مختلفی از جنس موارد زیر پیش رویم بوده است. اینکه تفاوت زیارت با روال دید و بازدیدهای روزمره زندگی چیست؟ تفاوت اردوی راهیان نور با فضای هر روزه دانشگاه چیست؟ نسبت بین هیئت و سایر خلوت های ما چیست؟ تفاوت شیوه زندگی ای که در اردوی جهادی پیش می گیریم با زندگی شهری چگونه است؟

   اما سوال های مهم تری نیز وجود دارد! آیا مناسبت های حاکم بر هر یک از قالب های فوق، امکان تسری به زندگی روزمره را دارند؟ اگر نه، پس چرا آنها را انجام می دهیم؟ آیا این امورصرفاً برای ما جنبه تخدیری  دارند؟

   یعنی هیئت میرویم تا از این زندگی به اصطلاح لعنتی رها شویم... جهادی می رویم تا مدتی دور از قیل و قال دنیا بگذرانیم... زیارت می رویم تا روحمان را فقط به یک نقطه وصل کنیم... و قس علی هذا.

من می روم پس هستم

چه کسی مهاجرت می کند و چرا؟

سجاد بیات

دانشجوی کارشناسی مهندسی برق دانشگاه شاهد

کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

اشاره

خوشا به حالت ای روستایی» را که یادتان هست؟ هیچ‌یک از دانش‌آموزان و اولیا و مربیان منکر آن نبودند، اما هیچ‌کس مطابق آن عمل نکرد و نمی‌کند و نخواهد کرد؛ چرا؟ مشهور است که امکانات شهرها و کلان‌شهرها انسان‌ها را به شهر جذب می‌کند، البته شهری مثل تهران بهترین امکانات را برای هرکاری دارد، مثلاً یکی از مهم‌ترین موارد، امکانات پزشکی است اما آیا مردم برای امکانات پزشکی مشتاقند که در تهران زندگی کنند؟ البته امکانات مهم است، اما اگر امکانات تعیین‌کننده بود، شاید هوای سالم ضروری‌تر و تعیین‌کننده‌تر از سایر امکانات باشد. اگر امکانات نیز عامل اصلی مهاجرت نیست، پس راز مهاجرت‌ از روستا به شهرها و از شهرهای کوچک به کلان‌شهرها را باید در کجا جست‌وجو کرد؟

همانطور که از آمارهای سرشماری پیداست، مقصد 30 درصد مهاجران در کشور، تهران است و این شرایط تسلط و تقدم تک شهری (یا دو شهری) در شبکه‌ی ناهمگون و از هم گسیخته‌ی شهری جهان‌سوم را «مانوئل کاستل» به‌خوبی حالت «بزرگ‌سری» یا «ماکرو سفالی شهری» نام داده است که‌نشان‌دهنده‌ی رشد انگلی و خدماتی یک (یا دو شهر) و عقب‌ماندگی و ناتوانی سایر شهرهای کشور در پرتو فرآیند توسعه‌ی برون‌زاست.

 

75-1365		65-1355		85-1375
تهران	39. 63	تهران	28. 48	تهران	30. 13
اصفهان	8. 72	خوزستان	9. 47	خراسان رضوی	6. 40
فارس	6. 30	اصفهان	8. 08	اصفهان	6. 28
خراسان	5. 04	خراسان	5. 84	گیلان	4. 24
خوزستان	4. 35	مازندران	4. 46	مازندران	4. 16

 

 

 

 

 

چرا مردم مهاجرت می‌کنند؟

تجارت همه‌جایی

خارجی خریدن نه منحصر به تجارت؛ بلکه عارضه ای بر کل حیات ماست

روح الله نادری

دبیر بخش هنر مجله سوره اندیشه

   به‌سبک جمله‌ی جنسیت در همه‌جا هست الا در خود عمل جنسی، می‌توان گفت: تجارت در همه‌جا هست الا در خود تجارت. اما باید کمی در «در همه‌جا» و «الا در خود» دقت کرد. انصافاً این معنی که تجارت در همه‌جا هست اغراق‌آمیز نیست. کافی است محاورات یومیه‌یمان را کمی مرور کنیم تا ببینیم که چقدر کاسبکارانه تکلم می‌کنیم، و پرواضح است که این ادبیات سودانگارانه حکایت از تفکری سودانگارانه می‌کند و بل عین آن تفکر است. اینکه تجارت «همه‌جایی» شده است و شهر یک فروشگاه و خریدگاه معظم است و ما کاسبان و مشتریان این بازاریم را با کمی تلاش می‌توان نشان داد، اما درک اینکه تجارتی در تجارت نیست چندان آسان نیست. اما حقیقتاً مسئله این نیست، بلکه مسئله آن است که با همه‌جایی‌شدن تجارت، دیگر تجارتی باقی نمی‌ماند.

بی‌معنایی تجارت

   تجارت وقتی تجارت بود که بی‌طمع با هم سلام‌وعلیک می‌کردیم و مدام چرتکه نمی‌انداختیم که ما برای فلانی چه کرده‌ایم و او برای ما چه. شاید کسی تا اینجای کار نتیجه بگیرد که بررسی نظری خریدکردن و شرایط و امکان‌ها و مبادی و غایاتش کار عبثی است، چون تجارت معنای خود را از دست داده است. اگرچه تجارت از معنایش تهی شده است (و چه چیز از معنایش تهی نشده است؟) اما معنی این حرف این نیست که نسبت و ارتباط تجارت و سایر عرصه‌های حیات بالکل منحل شده است. این نسبت و ارتباط امری دیرپاتر از خود این امور است و همچنان امید است که تلاش برای درک ارتباط تجارت و سایر حوزه‌های زیست ما، ما را به درکی از کلیت حیاتمان نائل کند.

افسانه‌ی کارمند خوب و حقیقت یک خون آشام!

(بخش اول)

نگاهی به وضعیت کار و کارمند

ایمان صفرآبادی فراهانی

کارشناسی ارشد دانشگاه شاهد

مدیریت بازرگانی، بازاریابی بین المللی

   همه ما در زندگی کارمان به ادارات دولتی کشیده شده است. حتی در شرایطی که هیچ کار اداری هم نداشته باشیم باز هم در محیط دانشگاه با بروکراسی سرو کار داریم. همه ما بسیار شنیده‌ و دیده‌ایم که کارمندان در ادارات ما به خوبی کار نمی‌کنند. بارها شنیده‌ایم که ساعت کاری مفید در ادارات ما پایین است. همه ما این قبیل مسائل را لمس کرده‌ایم.

   سوال اینجاست که چرا وضع کارمندان ادارات ما اینگونه است؟ چرا هر کاری هر چند سهل و راحت زمانی که گذرش به جایی می‌رسد که کارمندان ادارات هستند سخت و دشوار می‌شود.

درباره کتاب و کتاب‌نخوانی و کمی هم تلویزیون

درباره کتاب و کتاب‌نخوانی و کمی هم تلویزیون

فردین آرش؛
دانشجوی کارشناسی ارشد
 جامعه شناسی دانشگاه شاهد

صفر. بیش از این خودمان را سر کار نگذاریم. میانگین سرانه مطالعه در جهان، حدود چهل و پنج دقیقه است و اگر خیلی خوش‌بین باشیم در کشور ما کمتر از بیست دقیقه است. چه این به مذاق برخی از جنابان مسئول خوش بیاید، چه نه. به قول رضا امیرخانی: « اگر هر ایرانی در سال 100 کتاب بخواند، با در نظر گرفتن 50 میلیون نفر جمعیت باسواد و تحصیل‌کرده و تعداد عناوین کتاب که سالانه 50 هزار عنوان کتاب است، تیراژ متوسط عدد بسیار بالایی، حدود 100 هزار نسخه می‌شود، در حالی که تیراژ متوسط ما تقریبا نزدیک به 3000 نسخه است.»  بجای اینکه صورت مسأله را پاک کنیم، بهتر است به فکر راه‌حل باشیم.

یک. هانس برگر در کتاب «در ستایش بی‌سوادی» دو نوع بی‌سوادی را از هم متمایز می‌کند. در بی‌سوادی نوع اول، فرد خواندن و نوشتن بلد نیست، مسئله‌ای که قبل‌تر رایج بوده و حالا دارد منسوخ می‌شود، اما بی‌سوادی نوع دوم که خاص جوامع جدید است و محصول کلیشه‌سازی‌های رسانه‌‌ها و مخصوصا تلویزیون، امری فراگیر شده است که همه به نوعی به آن مبتلاییم. غالب تصویرهای ذهنی ما ساخته رسانه‌هاست و رسانه‌ها همه همّ و غمّ‌شان این است که از کاه، کوه بسازند و بالعکس. واضح است که این بی‌سوادی از خواندن و نوشتن بلد نبودن، بسیار بدتر است، برای اینکه کسی که خواندن و نوشتن نمی‌داند از بی‌سوادی خودش آگاه است. او می‌داند که نمی‌تواند بخواند و بنویسد و بالتبع سوادش ناقص است. اما در بی‌سوادی جدید، که بودریار از آن تحت عنوان «فراواقعیت» یاد می‌کند، افراد گمان می‌کنند همه چیز را می‌دانند و حقیقت همان چیزی است که آنها فکر می‌کنند. زهی خیال باطل!

درس‌های ناشناخته از دفاع مقدس

چگونگی مدیریت جامعه اسلامی

دکتر حسن بنیانیان

   یکی از زوایای ناشناخته دفاع مقدس، درس‌های مدیریتی نهفته در روابط‌ انسانی و فرایندهای مدیریتی این حادثه است که می‌تواند منبع خلق و تکمیل نظریه‌های جدید مدیریتی باشد.
    برای شناخت این درس‌ها، علاوه بر داشتن تجربه مدیریتی در سازمان‌های پیچیده‌ای که باورها و اعتقادات انسان‌ها در کنار دانش و مهارت آنها نقش ایفا می‌کند، باید شناخت نسبی نیز از نظریه‌های علمی مدیریت وجود داشته باشد.

   توضیح فشرده‌ای که می‌توان در این نوشته محدود داد این است، که بسیاری  از مدیران اهل اندیشه و صاحب‌نظران عرصه مدیریت در جستجوی پاسخ این سئوال هستند، که چگونه می‌توان در جامعه اسلامی در مجموعه سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی مدیریت کرد و انگیزه کار و تلاش سازنده را روز‌افزون نمود که حاصل کارکرد همه آنها، رشد توأمان اخلاق و معنویت در کنار سازندگی مادی جامعه باشد؟ به ترتیبی که تحقق اهداف فرهنگی مندرج در سند چشم‌‌انداز همزمان با اهداف اقتصادی و سیاسی جامعه تحقق یابد؟ علت طرح این سئوال این است که، وقتی نظریه‌های انگیزشی در مدیریت‌های سازمان‌های نوین، مورد مطالعه قرار گیرد. متوجه می‌شویم که تمامی نظریه‌ها، از نظریه‌های قدیمی‌تر، مانند نظریه مازلو که نیازهای موثر در نظام انگیزش افراد را در پنج گروه، نیازهای فیزیولوژیک، نیازهای ایمنی، نیاز‌‌های به اجتماعی، نیاز به احترام، نیاز به خودشکوفائی طبقه‌بندی کرده است، تا نظریه‌ها متاخر که عمدتاً پیرامون ایجاد تغییرات در نحوه انجام امور، مثل گوناگون کردن مهارت مشاغل، هویت‌دادن در طبقه خاص، اهمیت دادن به تکلیف، استقلال در کار، بازخوردگیری را مطرح کرده‌اند. همگی بر مبنای انسانی مادی تعریف شده که در تفکر لیبرالیسم غربی مورد پذیرش قرار گرفته است و اقدامات عملی آن بر این اساس نهفته است که در طول زندگی شاغل، نیازهای درونی فرد شناسائی و آنرا توسعه و تقویت نمایند، یعنی با روش‌های متنوعی، باید نیازهای مادی فرد را توسعه داد و با تامین بخشی از آن نیازها، انگیزه کار بیشتر را در او ایجاد کرد و یا با تقویت احساس نیاز فرد به احترام و یا مشهورشدن در جامعه، انگیزه کار و تلاش او را مضاعف نمود.

یک یخچال پر، یخچالی خوشحال است

                تأثیر نظام اجتماعی بر خرید مواد غذایی

سجادد بیات

دانشجوی کارشناسی مهندسی برق دانشگاه شاهد

کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

 

برای صرفه‌جویی در انرژی و پول، یخچال خود را پر کنید. شاید تصور کنید که پر کردن یخچال باعث می‌شود کار بیشتری انجام دهد. اما عکس این مسئله صحت دارد. هر‌چقدر مواد بیشتری در داخل یخچال خود قرار دهید، دمای آن کم‌تر نوسان خواهد داشت. بدین ترتیب همه‌ی مواد خنک می‌مانند و در هزینه‌های انرژی صرفه‌جویی می‌کنید. و چون یک یخچال پر، یخچالی خوشحال است، پر‌کردن یخچال ارزش آن‌را دارد.

   به اندازه ظرفیت یخچال خود خرید کنید. چرا باید عمده خرید کنیم؟ چون از لحاظ قیمت به‌صرفه است و برای یخچال نیز مفید خواهد بود. از فریزر شروع کنید: به دنبال فروش‌های ویژه‌ی برش‌های دلخواه گوشت باشید و تا جایی که ظرفیت وجود دارد خریداری کنید. یک برش کامل را با بسته‌بندی فروشگاه در داخل یک کیسه فریزر بگذارید، یا به اندازه‌های کوچک‌تر مناسب برای هر وعده تقسیم کنید. اگر آن‌ها را به‌طور صحیح بسته‌بندی کنید، به‌راحتی می‌توانند تا شش ماه در فریزر بمانند. فضای اضافی فریزر را با کیسه‌های بسته‌ی میوه و سبزیجات یخ‌زده پر کنید تا برای تهیه غذاهای فرعی و نوشیدنی‌های کم‌هزینه از آن‌ها استفاده نمایید.